آخرین نسخه‌: persian-hm-ftx-3.8

فونت‌های

Persian HM FarsiTeX

توجه

دسترسی به سایت Bitbucket.org در حال حاضر از طریق پروتکل HTTPS انجام می‌شود و بنابراین اگر دانلود این فونت‌ها در بعضی از کشورها با روش‌های متعارف امکانپذیر نباشد باید از روش‌های غیرمتعارف استفاده فرمایید.

فونت‌های Persian HM FarsiTeX در بستهٔ persian-hm-ftx دارای 20 خانواده و هر خانواده دارای 12 سبک است و در مجموع دارای 240 فونت می‌باشد که از منابع Metafont فونت‌های FarsiTeX و فونت‌های X Series 2 مشتق شده‌اند. برای مشاهدهٔ نمونه و دانلود این فونت‌ها لطفاً جدول 1 را ببینید.

یکی از ویژگی‌های مهم این فونت‌ها رفع مشکل copy & paste و یا استخراج متون فارسی از فایل‌های Adobe PDF است. قابلیت copy & paste و یا استخراج متون فارسی از فایل‌های PDF این امکان را به موتورهای جستجوگر مثل Google می‌دهد تا این فایل‌ها را دقیقاً همانند فایل‌های PDF لاتین نمایه کنند و در صورتی که کاربری یک عبارت فارسی را از طریق Google جستجو کند که در این فایل‌ها وجود داشته باشد، این فایل‌ها نیز به عنوان نتیجهٔ جستجو به کاربر معرفی شوند. همچنین نرم‌ افزارهایی مثل Adobe-Reader که قابلیت جستجوی متون فارسی در فایل PDF را دارند در فایل‌های PDF تهیه شده با این فونت‌ها، این جستجو را با دقت کامل انجام خواهند داد.

حاشیه‌های فونت‌های (persian-hm-ftx/xs2) Persian HM

1. کپی کردن فونت‌های HM FElmi و انتشار آنها تحت عنوان فونت‌های Persian Modern:
   آقای وفا خلیقی (کارن‌پهلو) در تاریخ 22 آوریل 2014 فونت‌های HM FElmi از مجموعه فونت‌های persian-hm-ftx نسخهٔ 1.0 را کپی و تحت عنوان فونت‌های Persian Modern یا PM نسخهٔ 0.5 تا 0.7 منتشر کردند و پس از آنکه این مسئله به‌صورت اتفاقی آشکار شد و برای اولین بار در تاریخ 23 ژوئیه 2014 در سایت ParsiLaTeX در پیامی با عنوان «تعویض قلم مثالها-۱» مورد اعتراض قرار گرفتند در پیام‌هایی در همان سایت با عناوین «تعویض قلم مثالها-۲» و «مجوز/license فونت‌های persian-hm-ftx» هویت مؤلف فونت‌های سری (persian-hm-ftx/xs2) HM را جعلی و در پیامی با عنوان «کارنکردن دستورات \sf و \tt به خاطر وجود پکیج» یکسره مدعی شدند که این فونت‌های HM FElmi است که از روی فونت‌های Persian Modern کپی شده است. در نهایت، این فونت‌ها که در سایت CTAN و TeXLive قرار داشتند پس از اطلاع مسئولین مربوطه در مورد کپی بودن آن‌ها از سایت‌های فوق حذف شدند.
   به این ادعاها در پیامی پاسخ داده شده است که نسخهٔ به‌روز آن را می‌توانید در «اینجا» مطالعه فرمایید و نسخهٔ قدیمی آن در سایت «IRMUG» در دسترس است.

2. حذف فونت‌های Persian Modern از سایت GitHub به علت کپی کردن از فونت‌های HM FElmi:
   پس از حذف فونت‌های Persian Modern یا PM از سایت‌های CTAN و TeXLive، آقای وفا خلیقی (کارن‌پهلو) تلاش کردند که این فونت‌ها را در سایت GitHub قرار دهند که البته تیم GitHub، پس از توضیحاتی در مورد غیرقانونی بودن این فونت‌ها، آنها را از سایت خود حذف کردند.
   این مورد در پیامی توضیح داده شده است که نسخهٔ به‌روز آن را می‌توانید در «اینجا» مطالعه فرمایید و نسخهٔ قدیمی آن در سایت «IRMUG» در دسترس است.

3. انتشار فونت‌های قدیمی 0.4-Persian-Modern تحت عنوان فونت‌های جدید Parisa-0.1:
   پس از حذف فونت‌های Persian Modern یا PM توسط مسئولین CTAN ,TeXLive و GitHub، آقای وفا خلیقی (کارن‌پهلو) در تاریخ 1393/6/15 ادعا کردند که فونت‌های جدیدی تحت عنوان Parisa (parisa-0.1) طراحی کرده‌اند که کیفیت آنها بسیار بهتر از فونت‌های Persian Modern است. اما این فونت‌ها درحقیقت همان فونت‌های persian-modern-0.4, Persian Modern بودند.
   این مورد در پیامی توضیح داده شده است که نسخهٔ به‌روز آن رامی‌توانید در «اینجا» مطالعه فرمایید و نسخهٔ قدیمی آن در سایت «IRMUG» در دسترس است.

4. قانونی بودن فونت‌های perisan-hm-(ftx/xs2) در ایران و کشورهای مشابه:
   آقای وفا خلیقی (کارن‌پهلو) در سایت ParsiLaTeX ادعا کرده‌اند که استفاده از فونت‌های perisan-hm-(ftx/xs2) غیرقانونی است. بر خلاف ادعای ایشان این فونت‌ها در ایران و کشورهای مشابه قانونی است.
   این مورد و حاشیه‌های دیگر آن در پیامی توضیح داده شده است که نسخهٔ به‌روز آن را می‌توانید در «اینجا» مطالعه فرمایید و نسخهٔ قدیمی آن در سایت «IRMUG» در دسترس است.

5. تأکید بر تفاوت فونت‌های Parisa-0.1 و 0.4-Persian-Modern:
   آقای وفا خلیقی (وفا کارن‌پهلو) در پیامی در سایت ParsiLaTeX تأکید کرده‌اند که فونت‌های Parisa-0.1 و 0.4-Persian-Modern متفاوت هستند و کیفیت فونت‌های Parisa-0.1 بسیار بهتر از 0.4-Persian-Modern است. این ادعا مطلقاً درست نیست.
   به این ادعا در پیامی پاسخ داده شده است که نسخهٔ به‌روز آن را می‌توانید در «اینجا» مطالعه فرمایید و نسخهٔ قدیمی آن در سایت «IRMUG» در دسترس است.

6. کیفیت فونت‌های persian-hm-(ftx/xs2):
   آقای وفا خلیقی (وفا کارن‌پهلو) نه در قالب یک استدلال منطقی، بلکه با توسل به نوعی مغالطه در سایت ParsiLaTeX به کیفیت بسیار پایین و بیهوده بودن فونت‌های perisan-hm-(ftx/xs2) اشاره کرده‌اند. نکتهٔ جالب آنکه، کیفیت این فونت‌ها هرچقدر هم پایین و بیهوده باشد، حداقل برای آقای وفا خلیقی (وفا کارن‌پهلو) آنقدر با کیفیت بوده‌اند که خانواده فونت‌های HM FElmi را کپی و تحت عنوان فونت‌های Persian-Modern-0.5 تا Persian-Modern-0.7 به‌نام خود در سایت‌های TeXLive، ‏CTAN و GitHub منتشر کنند.
   به این مغالطه در پیامی پاسخ داده شده است که نسخهٔ به‌روز آن را می‌توانید در «اینجا» مطالعه فرمایید و نسخهٔ قدیمی آن در سایت «IRMUG» در دسترس است.

7. فونت‌های persian-hm-(ftx/xs2) و مسئلهٔ Kashida (کشیده) و استاندارد:
   استفاده از ویژگی Kashida (کشیده) در متون فارسی بسیار حائز اهمیت است و در این فونت‌ها نیز امکان استفاده از این ویژگی فراهم آمده است. البته نرم‌افزار حروفچین مربوطه برای استفاده از این ویژگی باید به‌درستی برنامه‌نویسی شده باشد. به‌عنوان مثال از جملهٔ مشکلات نرم‌افزار XePersian (زی‌پرژن یا آنچه که در سایت ParsiLaTeX زیپرشین نامیده می‌شود) که علی‌الظاهر توسط آقای وفا خلیقی (وفا کارن‌پهلو) نوشته شده است استفاده از همین ویژگی Kashida است و در چندین مورد در سایت ParsiLaTeX (از جمله در [۱]، [۲]، [۳]، و [۴]) مدعی شده‌اند که اشکال از XePersian نیست بلکه مشکل از فونت‌هاست و به‌ویژه در همین لینک [۴] در پاسخ به کاربر محترمی که در استفاده از ویژگی Kashida در XePersian به مشکل برخورده‌اند، بدون ارائه تعریفی از فونت استاندارد، به‌صورت ضمنی، فقط به علت آنکه کد مربوطه در XePersian با هیچ فونتی خروجی مطلوب را ایجاد نمی‌کند، مدعی می‌شوند کلیهٔ فونت‌های موجود غیراستاندارد هستند. در همین مورد آخر یعنی در لینک [۴] کاربر محترمی فایل‌های TeX و PDF تولید شده با XePersian را ضمیمه کرده‌اند که در آن بین حروف فاصله‌های اضافی وجود دارد و Kashida نیز در محل مناسب خود نیست و البته با نگاهی گذرا به کد مربوطه در بستهٔ XePersian به سادگی ملاحظه می‌شود که مشکل از XePersian است.
   در هرصورت با توجه به ناتوانی مؤلف محترم XePersian در رفع مشکل Kashida (کشیده)، برای راحتی کاربران محترم XePersian، این فونت‌ها از نسخهٔ 2.9 به بعد بطور موقت با کد Kashida (کشیده) موجود در XePersian سازگار شده است. بدیهی است در صورتی که مشکل کد Kashida (کشیده) در XePersian رفع شود این تغییرات در فونت‌ها نیز حذف خواهند شد.
   لازم به توضیح است که کد Kashida (کشیده) در XePersian در 24 فوریهٔ سال 2009 توسط جناب آقای Jonathan Kew نوشته شده است و ایشان هم تأکید کرده بودند که این کد فقط برای شروع است، اما آقای وفا خلیقی (وفا کارن‌پهلو) همان کد را با عبارت «Copyright (c) 2008--2016 Vafa Khalighi <persian-tex@tug.org» به‌نام خود منتشر می‌کنند.
   در ارتباط با مسئلهٔ استاندارد این فونت‌ها، مشکل کد Kashida (کشیده) در XePersian و هم نقض مالکیت معنوی کد Kashida (کشیده) در XePersian و سایر مسائل مربوطه توضیحات بیشتری در پیامی ارائه شده است که نسخهٔ به‌روز آن رامی‌توانید در «اینجا» مطالعه فرمایید و نسخهٔ قدیمی آن در سایت «IRMUG» در دسترس است.

8. فیلترینگ فونت‌های persian-hm-(ftx/xs2) و انتشار بستهٔ xepersian-hm:
   از همان زمان که آقای وفا خلیقی (کارن پهلو) بخشی از فونت‌های سری HM را کپی و به‌نام خود منتشر کردند و پس از مدتی این مسأله افشا گردید و طرح مذکور ناکام ماند، ایشان تمام تلاش خود را معطوف به جلوگیری از استفاده از این فونت‌ها نموده‌اند. از جمله آنکه در نسخهٔ 16.8 (‎2‎016-09-15) بستهٔ XePersian جمله‌ای به مجوز LPPL افزوده شد و استفاده از این فونت‌ها در آن بسته ممنوع گردید و نتیجهٔ آن هم حذف بستهٔ XePersian از توزیع TeXLive بود و البته برای آنکه این بسته مجدداً در توزیع TeXLive قرار گیرد آقای وفا خلیقی (کارن پهلو) مجبور به حذف عبارت مذکور (در نسخهٔ بعدی) شدند. پس از مدتی در نسخهٔ 21.8 (‎2018-11-23) استفاده از این فونت‌ها فیلتر گردید که کدهای مربوط به این فیلترینگ هم توسط کاربران فونت‌های سری HM خنثی گردید و نهایتاً هم در نسخهٔ 22.8 (‎2020-01-31) به علت اعتراض‌های نسبتاً شدید کاربران فونت‌های سری HM، این فیلترینگ توسط گروه توسعه دهندهٔ LaTeX3 حذف شد. و بالاخره ایشان در نسخهٔ 22.9 (‎2020-05-14) مجدداً فیلترینگ این فونت‌ها را در بستهٔ XePersian اعمال و استفاده از فونت‌های سری HM را منوط به اجازه کتبی از خودشان نمودند و برای دومین بار بستهٔ XePersian از توزیع TeXLive حذف شد و باز هم برای آنکه این بسته مجدداً در توزیع TeXLive قرار گیرد آقای وفا خلیقی (کارن پهلو) مجبور به حذف کامل فیترینگ (در نسخهٔ بعدی) شدند. این فراز و فرود‌ها و مشکل مربوط به کشیده در بستهٔ XePersian موجب گردید تا بستهٔ جدیدی تحت عنوان بستهٔ xepersian-hm توسط نگارنده منتشر گردیده و کدهای خام مربوط به این مشکلات که قبلاً در اختیار برخی از کاربران فونت‌های سری HM قرار گرفته بود اندک اندک پس از ویرایش و تنظیم به آن اضافه شود. آخرین نسخهٔ این بسته در سایت‌های‎TeXLive‎ ،CTAN ‎ و Bitbucket در دسترس است. در بسته xepersian-hm به‌طور خلاصه، مشکلات کشیده در XePersian از جمله درهم رفتن گلیف‌ها در ترکیب‌هایی مثل «بی»، «یی»، و «پی» و همچنین تغییر گلیف «ه‍» در ترکیب‌هایی مثل «هی» و «ها» اصلاح شده است. همچنین در این بسته مثل بستهٔ XePersian می‌توان برای اعمال کشیده از hrule leaders (خط افقی یا horizontal rule) استفاده کرد اما استفاده از Kashida glyph (گلیف کشیده) و یا ترکیب آن‌ها یعنی Kashida glyph leaders نیز امکان‌پذیر است که نه تنها کیفیت بسیار بالاتری دارد بلکه استفاده از ویژگی کشیده را در سبک‌های توخالی و سایه‌دار ممکن می‌سازد. در هر حال آقای وفا خلیقی (کارن پهلو) در پیامی در سایت ParsiLaTeX کیفیت این بسته را پایین، روش آن را غیر اصولی، و آن را صرفاً وصله‌کاری می‌نامند اما با نهایت تعجب در نسخهٔ 23.0 (‎2020-05-16) بخشی از کدهای این بسته را با همان اوصافی که برشمرده‌اند کپی کرده‌اند تا مشکل ترکیب‌هایی مثل «هی» و «ها» را در XePersian برطرف و گزینهٔ ‎\KashidaXBFixOn‎ و ‎ ‎\KashidaXBFixOff‎ را حذف کنند. لازم به توضیح است که این گزینه به‌جای آنکه مشکل را در ترکیب‌های فوق رفع کند ویژگی کشیده را غیر فعال می‌کرد و البته با توجه به آنچه گفته شد اینگونه رفتار از آقای وفا خلیقی (کارن پهلو) خیلی هم دور از انتظار نبود. مطالب بسیار دیگری در ارتباط با موضوعات فوق‌الذکر در سایت IRMUG نیز وجود دارد که مطالعهٔ آن خالی از لطف نخواهد بود.

   با توجه به آنکه تعداد قابل توجهی سبک‌های توخالی و سایه‌دار در فونت‌های سری HM وجود دارد و برای کیفیت بهتر نمونه‌ها، در این نسخه از فونت‌های سری HM، از بستهٔ xepersian-hm برای تولید نمونه‌ٔ فونت‌ها استفاده شده است.

نکاتی در مورد فونت‌ها

• مجوز فونت‌ها: این فونت‌ها تحت مجوز SIL Open Font License, Version 1.1 منتشر شده است. برای اطلاعات بیشتر لطفاً فایل‌های OFL.txt و OFL-FAQ.txt را ملاحظه فرمایید.

• فایل توضیحی: فایل توضیحی این فونت‌ها را می‌توانید از اینجا دریافت کنید.

• اطلاع‌رسانی در مورد فونت‌ها: کاربر گرامی، احتمالاً مستحضر هستید که هرچه کاربران یک نرم‌افزار رایگان بیشتر باشد امکانات و ویژگی‌های مورد نیاز بیشتر گزارش شده و اشکالات آن سریعتر نمایان می‌شوند و در نتیجه زودتر اصلاح گردیده و توسعه می‌یابند. بنابراین اگر از این فونت‌ها استفاده می‌کنید و از آن‌ها راضی هستید و استفاده از این فونت‌ها را برای سایرین نیز مفید می‌دانید لطفاً در صورت امکان به‌هرنحو که مصلحت می‌دانید در مورد آنها اطلاع‌رسانی بفرمایید.

• گزارش اشکالات: هرگونه اشکالی در ارتباط با این فونت‌ها را لطفاً از طریق ایمیل گزارش فرمایید.

• نمونهٔ فونت‌ها: نمونهٔ مختصر همهٔ این فونت‌ها را می‌توانید در یک فایل PDF از اینجا دریافت کنید.

• دانلود فونت‌ها: تمامی 240 فونت‌ این بسته را می‌توانید در یک فایل فشرده از اینجا دریافت کنید. همچنین می‌توانید در جدول 1 نمونهٔ کامل سبک‌های مختلف هر فونت را مشاهده و در صورت تمایل نمونه و یا سبک مربوطه را به‌صورت جداگانه دانلود فرمایید.

• اگر از سیستم عامل Arch Linux استفاده می‌کنید برای نصب این فونت‌ها می‌توانید از طریق بستهٔ persian-hm-ftx-fonts موجود در مخزن AUR سیستم عامل آرچ لینوکس به‌صورت زیر اقدام نمایید (با تشکر از جناب آقای محمدرضا عبدالله‌زاده):

  pacaur -S persian-hm-ftx-fonts

جدول 1 - لیست 240 فونت‌ Persian HM FarsiTeX در بستهٔ persian-hm-ftx

(لطفاً توجه فرمایید که نمونه‌ها با نرم‌افزار xepersian-hm تهیه شده است زیرا که بستهٔ XePersian در حال حاضر در حالت کشیده علاوه بر مشکلات موجود با فونت‌های توخالی و سایه‌دار نیز مشکل اساسی دارد.)